Lễ hội Nhan Lúa, Thần Nông của người Châu Ro

Lễ hội Nhan Lúa, Thần Nông của người Châu Ro – một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống, thể hiện lòng biết ơn với thần linh và sự trân quý đất đai, cây lúa, cũng như khát vọng cho một năm mùa màng bội thu.

1. Ý nghĩa sâu sắc của lễ hội

• Lễ hội Nhan Lúa, Thần Nông của người Châu Ro được xem là một phần linh thiêng trong đời sống tinh thần của bà con dân tộc. Với đồng bào Châu Ro, Thần Lúa và Thần Nông là những vị thần bảo trợ cho cây lúa – nguồn sống chính của họ. Lễ hội thể hiện niềm tin vào các vị thần, sự biết ơn đối với những điều tự nhiên ban tặng, đồng thời phản ánh một nền văn minh nông nghiệp lâu đời gắn liền với đất và nước.
• Đây cũng là dịp để người Châu Ro dạy con cháu về truyền thống kính trọng đất trời, tổ tiên, bảo vệ thiên nhiên và trân trọng công lao lao động, sản xuất. Với khách tham quan, lễ hội là dịp để khám phá và trải nghiệm một phần văn hóa độc đáo, gần gũi với thiên nhiên.

2. Nghi thức trong phần lễ

• Lễ cúng thần tại rẫy: Diễn ra trên các nương rẫy – nơi cây lúa được trồng và chăm sóc. Tại đây, người dân sẽ chuẩn bị lễ vật bao gồm lúa mới, sản vật tự trồng và chế biến như cơm lam, xôi, gà, các món làm từ hạt lúa. Họ dâng lễ vật với niềm thành kính, cầu nguyện thần linh bảo hộ cho đất đai phì nhiêu, cây trồng tốt tươi.
• Lễ Rước Hồn Lúa: Đây là nghi thức quan trọng và trang nghiêm. Người dân rước hồn lúa từ rẫy về làng để giữ lại linh hồn mùa màng trong làng, cầu mong sức khỏe, bình an cho dân làng. Trước khi rước hồn lúa, các vị cao niên trong làng thực hiện nghi thức gọi hồn lúa, dẫn dắt linh hồn lúa trở về, gắn kết với đời sống con người.
• Dựng cây nêu: Cây nêu được dựng ở Nhà văn hóa cộng đồng với ba tầng tượng trưng, mang ý nghĩa mời thần linh về chung vui cùng người dân. Cây nêu là trung tâm của lễ hội, nơi dân làng tụ họp và thực hiện các nghi thức cúng bái, cầu nguyện. Những vật phẩm trang trí trên cây nêu như lá cờ, bông lúa, vải nhiều màu tượng trưng cho sự trù phú, sinh sôi của mùa màng.

3. Hoạt động văn hóa đặc sắc trong phần hội
• Biểu diễn cồng chiêng: Đặc trưng của lễ hội là các tiết mục biểu diễn cồng chiêng, được cho là nhịp điệu kết nối với thần linh, truyền tải lời cầu nguyện. Nhạc cụ cồng chiêng không chỉ mang đến âm thanh vang vọng mà còn có sức mạnh tinh thần, làm cầu nối giữa thế giới thực và thế giới linh thiêng.
• Hát dân ca và múa truyền thống: Các điệu múa dân gian, điệu hát Châu Ro được thể hiện bởi các nghệ nhân trong làng. Nội dung các bài hát xoay quanh đời sống sản xuất, tình yêu quê hương, ca ngợi thiên nhiên. Các điệu múa mô phỏng cảnh làm nương rẫy, cấy lúa, thu hoạch, đem lại hình ảnh sống động và chân thực.
• Các trò chơi dân gian: Nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như nhảy sạp, kéo co, đua thuyền, thi đấu thể thao là hoạt động không thể thiếu, vừa mang tính giải trí, vừa tạo không khí sôi động, thắt chặt tình đoàn kết. Trẻ em và thanh niên trong làng được tham gia các trò chơi, học hỏi thêm về giá trị văn hóa của dân tộc mình.

4. Giao lưu ẩm thực

• Tại lễ hội, du khách có thể thưởng thức các món ăn truyền thống của người Châu Ro như cơm lam, rượu cần, xôi nếp nương, gỏi cá suối, các món từ lúa nếp mới thu hoạch. Đây là dịp để người Châu Ro giới thiệu các món ăn mang đậm bản sắc dân tộc, phản ánh đời sống sản xuất nông nghiệp và phong tục tập quán của họ.
• Rượu cần là món đặc sản không thể thiếu, dùng để chào đón khách quý và cúng tế thần linh. Rượu được ủ từ các loại ngũ cốc trong làng, mang vị ngọt đậm đà, tượng trưng cho sự trân trọng và hiếu khách của người Châu Ro.

5. Tham quan, trải nghiệm và học hỏi

• Du khách tham gia lễ hội Nhan Lúa, Thần Nông sẽ được trải nghiệm không gian văn hóa của người Châu Ro với những giá trị tâm linh thiêng liêng, đồng thời tìm hiểu sâu hơn về phong tục tập quán của dân tộc thiểu số này.
• Đối với người Châu Ro, lễ hội không chỉ là dịp cúng tế, mà còn là một ngày hội vui chơi, là nơi để trẻ em và thanh niên học hỏi về truyền thống dân tộc. Những câu chuyện, truyền thuyết về Thần Lúa, Thần Nông, cách thức tổ chức lễ hội sẽ được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Kết luận
Lễ hội Nhan Lúa, Thần Nông của người Châu Ro không chỉ là nghi lễ cầu mùa màng bội thu, mà còn là di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Bà Rịa – Vũng Tàu. Đây là dịp để mọi người cùng nhau ôn lại cội nguồn, lưu giữ và phát triển văn hóa, đồng thời là cơ hội cho du khách khám phá văn hóa, tín ngưỡng truyền thống đặc sắc của người Châu Ro.

Sưu tầm